Masz Pytania? Zadzwoń: +48 698 521 590

Kontrola trzeźwości w miejscu pracy

Kontrola trzeźwości w miejscu pracy

Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy to jeden z podstawowych obowiązków pracodawcy, wynikający m.in. z art. 94  Kodeksu pracy. Pracodawca nie może więc dopuścić do czynności służbowych pracownika, jeżeli zachodzi podejrzenie, że nie jest on zdolny do świadczenia pracy albo że zagraża bezpieczeństwu swojemu lub innych pracowników. Dotyczy to także sytuacji, gdy pracownik pojawia się w zakładzie w stanie po spożyciu alkoholu. Czy w świetle obowiązujących przepisów pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości zatrudnionego? Czy zgodne z prawem jest badanie alkomatem w zakładzie pracy? Co można zrobić w sytuacji, kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik jest nietrzeźwy?

Kontrola trzeźwości pracowników – podstawy prawne

Do momentu wejścia w życie przepisów unijnego rozporządzenia RODO, prewencyjne oraz incydentalne kontrole trzeźwości pracowników były możliwe w ramach realizowania obowiązków związanych z BHP i pozwalały zapobiegać wielu niebezpiecznym sytuacjom w zakładzie pracy. Z dniem 25 maja 2018 roku konieczne stało się dostosowanie do unijnych wymogów niektórych polskich przepisów – w tym także tych zawartych w Kodeksie Pracy. Na chwilę obecną, zgodnie z art. 221b Kodeksu  pracy [Warunki przetwarzania przez pracodawcę innych danych osobowych], pracodawca ma możliwość przetwarzania tzw. danych szczególnych kategorii, w tym o zdrowiu, wyłącznie w sytuacji, kiedy pracownik wyrazi na to zgodę i przekaże dane z własnej inicjatywy. Zdaniem UODO (Urząd Ochrony Danych Osobowych), informacje o stanie trzeźwości pracownika traktować należy jako dane wrażliwe, co rodzi wiele wątpliwości związanych z kontrolą trzeźwości alkomatem.
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1492)  zakłada z kolei, że kierownik zakładu lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek nie dopuścić do pracy osoby, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawiła się do pracy w stanie po użyciu alkoholu lub że spożywała alkohol w czasie wykonywania obowiązków służbowych. Przesłankami pozwalającymi wnioskować o nietrzeźwości zatrudnionego są np. wyczuwalny zapach alkoholu, zaburzenia mowy albo ruchu. Niedopuszczenie pracownika do pracy lub odsunięcie od jej wykonywania wiąże się z uznaniem nieobecności pracownika za nieusprawiedliwioną, wraz ze wszystkimi jej konsekwencjami, w tym także umożliwia zwolnienie dyscyplinarne (pod warunkiem dopełnienia wszystkich formalności). W jaki sposób pracodawca może udowodnić, że pracownik stawił się w pracy nietrzeźwy?

Czy badanie alkomatem w pracy jest zgodne z prawem?

Zdaniem UODO, pracodawca nie może samodzielnie kontrolować stanu trzeźwości osób zatrudnionych, nie tylko prewencyjnie, ale także incydentalnie - czyli w sytuacji, gdy są przesłanki do tego, aby przypuszczać, że pracownik jest pod wpływem alkoholu. Zasady, którymi należy kierować się przy badaniu alkomatem, reguluje art. 17 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, który mówi o tym, że kontrolę trzeźwości pracownika można przeprowadzić, jeżeli równocześnie spełnione są dwa warunki:
- badania zażądał kierownik zakładu pracy, osoba przez niego upoważniona lub sam pracownik, wobec którego podejrzewa się stan po spożyciu alkoholu,
- badanie alkomatem przeprowadzane jest przez organ powołany do ochrony porządku publicznego (np. policja, straż miejska), a pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
Ma to na celu przede wszystkim zapewnienie rzetelności badania.
W świetle aktualnych przepisów, badanie alkomatem jest więc możliwe na wniosek pracodawcy lub na wniosek pracownika. W sytuacji, gdy badania żąda pracodawca, możliwe są dwie opcje:
- w przypadku braku zgody na kontrolę trzeźwości zakładowym alkomatem ze strony pracownika, pracodawca ma prawo wezwać organ upoważniony do przeprowadzenia badania,
- przełożony może samodzielnie przeprowadzić badanie alkomatem, pod warunkiem uzyskania zgody od pracownika oraz sporządzenia protokołu, uzasadniającego przeprowadzenie badania.
W sytuacji, gdy badania żąda pracownik, celem jest zazwyczaj udowodnienie trzeźwości. Procedura postępowania jest podobna jak w przypadku zainicjowania kontroli trzeźwości przez pracodawcę. Gdy obie ze stron zgodzą się na badanie, nie jest konieczne wezwanie uprawnionych służb. W przypadku sprzeciwu jednej z nich – można wezwać organ upoważniony (w takiej sytuacji może to zrobić również pracownik).

Kontrola trzeźwości w zakładzie pracy – czy będą zmiany w przepisach?
Warto zaznaczyć, że z aktualnym stanowiskiem UODO, dotyczącym klasyfikacji informacji o stanie trzeźwości pracowników jako danych wrażliwych, nie zgadza się wielu prawników oraz pracodawców. Wychodząc naprzeciw ich postulatom, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii we współpracy z Urzędem Ochrony Danych Osobowych, już od jakiegoś czasu pracuje nad regulacjami, które pozwolą w pewnych okolicznościach prewencyjne i incydentalnie kontrolować trzeźwość pracowników, a także sprawdzać, czy nie są oni pod wpływem środków psychoaktywnych lub odurzających.  W niektórych branżach, zwłaszcza w branżach wysokiego ryzyka, m.in. w transporcie czy budownictwie, umożliwienie samodzielnego prowadzenia takich kontroli wydaje się zasadne, a nawet konieczne.

Praca w ciąży - najważniejsze zasady bhp

Społeczny Inspektor Pracy. Jakie są jego obowiązki i uprawnienia?

Jakie szkolenia BHP muszą odbyć fizjoterapeuci?

Obowiązki pracodawcy w zakresie szkoleń BHP

Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP w czasie pandemii koronawirusa

Czy stażysta musi przechodzić szkolenie BHP?

Czy pracownik z zagranicy ma obowiązek szkolenia BHP?

Ergonomia w miejscu pracy - zapobieganie urazom i dolegliwościom

Kary dla pracowników za nieprzestrzeganie przepisów BHP

Jakie są najnowsze trendy w szkoleniach BHP online dla różnych branż?

Bezpieczny powrót do pracy w zakładzie w czasie epidemii

Jakie elementy powinny się znaleźć w szkoleniu bhp dla lekarzy?

Upały, a bhp

5 najczęstszych błędów związanych z BHP i jak ich uniknąć

Wypadki przy pracy na umowę zlecenie

Zmiany w BHP w 2019 i 2020 roku

Szkolenia okresowe BHP - co jaki czas?

Szkolenia okresowe BHP dla kierowców - czy można przeprowadzić je w formie online?

W jaki sposób kursy BHP online mogą poprawić bezpieczeństwo uczniów?

Ocena ryzyka zawodowego - co to takiego?

Środki ochrony indywidualnej w świetle przepisów bhp

Alkohol w miejscu pracy ? jakie konsekwencje ponosi pracownik?

BHP w pracy biurowej. Jak zapobiegać chorobom układu mięśniowo-szkieletowego?

BHP a praca z klientem agresywnym. Jak chronić zdrowie psychiczne pracowników?

Odpowiedzialność pracodawcy za zdrowie psychiczne pracowników. Czy pracodawca musi przeciwdziałać stresowi?

Praca na wysokości w ujęciu BHP

Nowoczesna platforma BHP

KursBHP - wypadek przy pracy

BHP w pracy w środowisku hałaśliwym. Jak skutecznie chronić słuch pracowników?

Podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy na wysokości. Jak minimalizować ryzyko wypadków?

Mikroprzedsiębiorstwa a obowiązki BHP. Jak skutecznie zadbać o bezpieczeństwo w małych firmach?

Wyzwania BHP: ochrona pracowników przed czynnikami rakotwórczymi i mutagenami w pracy 

Kto może pełnić zadania służby BHP w firmie?

Szkolenia BHP online dla weterynarzy. Czy warto?

Normy dźwigania w pracy 2020

Uprawnienia wysokościowe? Co warto o nich wiedzieć?

Szkolenie wstępne BHP - Instruktaż stanowiskowy

Rola pierwszej pomocy w polityce BHP. Co każdy pracownik powinien wiedzieć?

Ewakuacja - jak przeprowadzić ewakuację zgodnie z zasadami i przepisami bhp oraz ppoż

System sygnalizacji pożarowej to nie tylko czujki. Co naprawdę składa się na SSP?

Kursy BHP dla pracowników przedszkoli ? co warto wiedzieć?

Szkolenia bhp a umowy cywilnoprawne

Bezpieczeństwo w pracy zdalnej. Jak zadbać o siebie pracując z domu

BHP przy pracy w weekendy i nocą. Jak zmieniają się zagrożenia?

Szkolenia BHP online - jak korzystać z e-learningu w edukacji BHP

Bezpieczeństwo w szkole ? jak uchronić uczniów przed zagrożeniami?

KursBHP - Badanie trzeźwości w zakładzie pracy

Szkolenia BHP a onboarding ? jak zbudować bezpieczny start dla nowego pracownika?

Jakie tematy powinno obejmować szkolenie z BHP dla personelu weterynaryjnego?

Obowiązki, uprawnienia i zadania służby BHP

Nowe normy BHP na stanowiskach z monitorem. Co trzeba wiedzieć?

Praca asystentki stomatologicznej i szkolenie BHP

Szkolenie BHP w pracy zdalnej ? Nowe przepisy od 2023 roku

Jakie przepisy BHP obowiązują sprzedawców? Podpowiadamy!

Jak wybrać odpowiednią odzież ostrzegawczą?

Udzielanie I pomocy w zakładzie pracy

BHP w przemyśle spożywczym ? jak dbać o higienę i bezpieczeństwo produkcji?

Szkolenie BHP a działalność jednoosobowa

Czy AI może wspierać służby BHP? Przyszłość bezpieczeństwa w pracy

Szkolenia BHP dla pracowników służby zdrowia - co musisz wiedzieć?

Co oznaczają kolory kasków na budowie?

Temperatura w miejscu pracy

Jak wybrać efektywne szkolenie BHP? Testy i materiały interaktywne dla uczestników kursu

Jakie zasady BHP obowiązują kierowców zawodowych?

Pracownica w ciąży a BHP. Obowiązki pracodawcy i dobre praktyki

Jak przygotować pracowników do sytuacji kryzysowych? BHP a procedury awaryjne

BHP w pracy z urządzeniami elektrycznymi. Jak unikać porażeń i pożarów?

Jak szkolić pracowników wielojęzycznych? BHP w firmach z międzynarodową kadrą

Szkolenia BHP dla nauczycieli i wychowawców. Co powinno zawierać skuteczne szkolenie?

Szkolenie wstępne BHP - Instruktaż ogólny

Dopuszczenie pracownika do pracy bez szkolenia BHP-konsekwencje dla pracodawcy

Szkolenia BHP dla nauczycieli ? jak często należy je przeprowadzać?

Jak dbać o bezpieczeństwo pracy pracowników sezonowych?

Znaczenie szkoleń z zakresu BHP dla personelu stomatologicznego. Jakie tematy są kluczowe?

Jak zostać inspektorem ds. bhp

Czy instruktaż stanowiskowy jest obowiązkowy?

Szkolenie okresowe dla służby bhp i osób wykonujących zadania tej służby

Szkolenia BHP dla salonów fryzjerskich, salonów kosmetycznych i SPA

BHP w branży hotelarskiej. Bezpieczeństwo gości i personelu

Rola szkoleń BHP online w przygotowaniu pracowników służby bhp do sytuacji awaryjnych

Wypadki w drodze do i z pracy ? wszystko, co powinieneś o nich wiedzieć

Wpływ zmian klimatycznych na warunki pracy. Zapowiedź nowelizacji przepisów BHP?

Rola zespołu powypadkowego w miejscu pracy ? kto wchodzi w jego skład i jakie są jego zadania?

Znaczenie szkoleń BHP dla pielęgniarek: co powinny obejmować i jak często się odbywać?

BHP na budowie - kluczowe aspekty bezpiecznej pracy na placu budowy

Profilaktyczna opieka zdrowotna - rodzaje badań lekarskich

Co każdy nauczyciel powinien wiedzieć z zakresu BHP?

Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych. Jakie czynniki go determinują według przepisów BHP?

Ochrona przeciwpożarowa - jakie obowiązki ma pracodawca? 

Jak powinna wyglądać instrukcja BHP?

Szkolenie BHP dla lekarza weterynarii - jak przebiega?

Rola liderów w promowaniu BHP ? szkolenia dla kadry zarządzającej

Czy kursy BHP online się opłacają?

Praca zdalna, a bhp

Szkolenia BHP w wersji angielskiej ? kto może z nich skorzystać?