Ocena ryzyka zawodowego - co to takiego? Data dodania 2020-06-01 23:35:13
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest ocena ryzyka zawodowego, której efektem powinna być stworzona dokumentacja. Jak przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego? Kto może wykonać taką ocenę? Odpowiedzi znajdziesz w naszym tekście.
Kto powinien ocenić ryzyko zawodowe w zakładzie pracy?
Podobnie jak w wypadku wielu innych obowiązków z zakresu BHP, tak i w przypadku oceny ryzyka zawodowego pracodawca nie ma obowiązku oceniać ryzyka zawodowego osobiście. Może to zadanie zlecić zewnętrznemu podmiotowi, któremu udostępni wszelkie niezbędne informacje lub wyłoni odpowiedni zespół, który będzie pracował nad taką oceną. W przepisach prawa nie znajdujemy jednoznacznego wskazania, kto powinien należeć do takiego zespołu. Należy w tym wypadku kierować się zdrowym rozsądkiem oraz doświadczeniem i wiedzą pracowników. Aby ocena ryzyka zawodowego na danym stanowisku była poprawna, osoba ją przeprowadzająca powinna posiadać wymagane, dodatkowe kompetencje, czyli:
- musi znać zagrożenia wynikające z czynności podejmowanych na danym stanowisku pracy,
- musi rozumieć następstwa wykonywanych działań, np. zagrożenie urazami, chorobami zawodowymi,
- wie, jakie środki zapobiegawcze mogą być stosowane na danym stanowisku,
- zna zasady przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego.
Ostatecznie decyzja, kto powinien się tym zająć, należy do pracodawcy. Rolą służby BHP w tym procesie może być doradztwo i np. kontrola poprawności sporządzonej dokumentacji.
Zespół wewnętrzny czy eksperci z zewnątrz?
Aby móc obiektywnie ocenić ryzyko zawodowe w danej firmie, pracodawca musi powołać kompetentny zespół. Jak wspomnieliśmy wyżej, nie musi w jego skład wchodzić pracownik lub pracodawca. Ocenę ryzyka może przeprowadzić ekspert z zewnątrz. Czy to dobre rozwiązanie? Specjalista z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy z doświadczeniem jest szczególnie pomocny tam, gdzie pracodawca i pracownicy nie mają wiedzy, która jest niezbędna do prawidłowego oszacowania ryzyka na danym stanowisku pracy. Najczęściej taka sytuacja występuje w mniejszych firmach, zatrudniających kilku pracowników. Do właścicieli firm takiej wielkości z pewnością przemawia argument ekonomiczny. Wyszkolenie osoby, która miałaby łączyć swoje obowiązki z oceną ryzyka zawodowego, może być bardzo kosztowne. Wtedy zdecydowanie korzystniej jest wybrać zewnętrzną firmę lub osobę, która przeprowadzi kompleksową ocenę.
Jak ocenić ryzyko zawodowe?
Podstawą oceny ryzyka zawodowego jest zebranie najważniejszych informacji na temat stanowisk, których proces będzie dotyczył. Mowa tutaj o rodzajach stanowisk, liczbie osób, których dane stanowisko dotyczy oraz o wszelkich okolicznościach, tzn. stosowanych maszynach, obecnych środkach chemicznych, wykonywanych pomiarach zagrożeń (np. hałasu), przepisów prawnych, które określają postępowanie np. z substancjami niebezpiecznymi. Pierwszy krok w ocenie to również zebranie informacji na temat już zidentyfikowanych zagrożeń oraz np. wniosków służby BHP, które wynikają z wcześniejszych wydarzeń. Następnie należy zidentyfikować wszystkie zagrożenia, które mogą wystąpić na danym stanowisku pracy. Mogą nimi być np. ostre krawędzie maszyn, ale też śliskie powierzchnie, wystające kable, ciężkie przedmioty itp.
W kolejnym etapie możemy posłużyć się prostą metodą oceny ryzyka wg Polskiej Normy PN-N-18002. Stosując Polską Normę, oceniamy zagrożenia pod dwoma aspektami. Pierwszy z nich ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia wypadków i chorób, które są skutkami występujących zagrożeń w trójstopniowej skali (małe, średnie, duże). Drugi aspekt to następstwo tych nagłych zdarzeń, które również może być małe, średnie i duże. Stworzona w ten sposób siatka pozwala w łatwy sposób ocenić, czy dane zagrożenie jest niskie i nie wymaga działań, czy jest np. wysokie i bardzo niebezpieczne, co wymaga natychmiastowych zmian. Istotne, aby względem wszystkich zagrożeń stworzyć odpowiedni plan ich eliminacji - zaczynając od największych. Ostatnim etapem jest stworzenie dokumentacji, o której parę słów znajduje się poniżej.
Parę słów o dokumentacji
Wszelkie działania w zakresie BHP pracy należy udokumentować - w tym oczywiście dotyczy to oceny ryzyka zawodowego, o czym wprost mówi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W dokumentacji na ten temat powinny znaleźć się m.in. następujące informacje:
- fakt dokonania oceny ryzyka zawodowego, dane osób/osoby, która ją przeprowadziła
- sposób(jaką metodą), w jaki została przygotowana taka ocena,
- jakie normy lub przepisy zastosowano podczas oceny,
- spis zaleceń, których celem jest ograniczenie ryzyka i zagrożeń,
- dokładny opis stanowisk, które objęto oceną oraz wszelkie zalecenia,
- wyniki oceny.
Ma to znaczenie w kontekście innych obowiązków pracodawcy z zakresu BHP, jednak ustawodawca nie stworzył żadnego wzoru takiej dokumentacji. Z tego powodu należy szczególną uwagę zwrócić na zawarcie wszystkich niezbędnych informacji. Przykładową ocenę ryzyka zawodowego dla stanowisk administracyjno-biurowych możesz pobrać tutaj
Dopuszczenie pracownika do pracy bez szkolenia BHP-konsekwencje dla pracodawcy
Jak powinna wyglądać instrukcja BHP?
Obowiązki pracodawcy w zakresie szkoleń BHP
KursBHP - Badanie trzeźwości w zakładzie pracy
Szkolenie wstępne BHP - Instruktaż stanowiskowy
Szkolenie BHP a działalność jednoosobowa
Co każdy nauczyciel powinien wiedzieć z zakresu BHP?
KursBHP - wypadek przy pracy
Zmiany w BHP w 2019 i 2020 roku
Udzielanie I pomocy w zakładzie pracy
Czy stażysta musi przechodzić szkolenie BHP?
Jakie elementy powinny się znaleźć w szkoleniu bhp dla lekarzy?